Πριν μόλις λίγες ημέρες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε πρόταση για την επικαιροποίηση των κανόνων ποινικού δικαίου σχετικά με τη σεξουαλική κακοποίηση και τη σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών.
Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών είναι ένα ειδεχθές έγκλημα που έχει οξυνθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Οι εν λόγω αναθεωρημένοι κανόνες διευρύνουν τους ορισμούς των εγκλημάτων και θεσπίζουν αυστηρότερες ποινές και ειδικότερες απαιτήσεις για την πρόληψη και την παροχή βοήθειας στα θύματα. Συμπληρώνουν την πρόταση κανονισμού που υπέβαλε η Επιτροπή το 2022, η οποία θεσπίζει υποχρεώσεις πουν υπέχουν οι διαδικτυακές εταιρείες να εντοπίζουν, να καταγγέλλουν και να αφαιρούν υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών από τις υπηρεσίες τους.
Η απειλή της κακοποίησης είναι πραγματική και έχει αυξηθεί σε ολόκληρη την ΕΕ. Τόσο η αυξημένη διαδικτυακή παρουσία των παιδιών όσο και οι τεχνολογικές εξελίξεις δημιουργούν νέες δυνατότητες κακοποίησης. Μόνο μέσα στο 2022 υπήρξαν 1,5 εκατομμύριο καταγγελίες σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στην ΕΕ.
Οι ισχύοντες κανόνες της ΕΕ στον τομέα αυτό συμφωνήθηκαν το 2011. Πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να ανταποκρίνονται στις τελευταίες εξελίξεις και να ενισχύουν την πρόληψη και την προστασία των θυμάτων.
Βασικές πτυχές της πρότασης περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα εξής:
- Διεύρυνση του ορισμού των εγκλημάτων που σχετίζονται με τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών σε όλα τα κράτη-μέλη: τα νέα αυτά αδικήματα περιλαμβάνουν τη ζωντανή μετάδοση σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και την κατοχή και ανταλλαγή εγχειριδίων κακοποίησης.
- Ενίσχυση της δίωξης, της πρόληψης και της στήριξης: Η πρόταση θα ορίσει μεγαλύτερο χρονικό διάστημα κατά το οποίο τα θύματα μπορούν να καταγγείλουν τη σεξουαλική κακοποίηση που υπέστησαν και να ασκήσουν αγωγή κατά του δράστη. Οι νέοι κανόνες θα παρέχουν επίσης στα θύματα δικαίωμα χρηματικής αποζημίωσης για την αντιμετώπιση των μακροπρόθεσμων βλαβών που προκαλεί η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών. Επιπλέον, τα κράτη-μέλη υποχρεούνται να θεσπίσουν μηχανισμό συντονισμού για τη βέλτιστη χρήση των διαθέσιμων προγραμμάτων για την πρόληψη και την παροχή βοήθειας στα θύματα.
- Ενίσχυση της πρόληψης: Τα κράτη-μέλη καλούνται επίσης να εντείνουν τις επενδύσεις στην ευαισθητοποίηση, ιδίως όσον αφορά τους διαδικτυακούς κινδύνους, ώστε να εξασφαλιστεί ότι το διαδίκτυο είναι ασφαλέστερο και καλύτερο για τα παιδιά και τους νέους. Επιπλέον, οι νέες απαιτήσεις θα διασφαλίζουν ότι οι υπεύθυνοι προσλήψεων για δραστηριότητες που συνεπάγονται στενή επαφή με παιδιά και οι οργανώσεις που ασχολούνται με την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών θα πρέπει να ζητούν το ποινικό μητρώο των υποψηφίων.
- Θα καταστεί επίσης υποχρεωτική η καταγγελία αδικήματος τουλάχιστον από επαγγελματίες που εργάζονται σε στενή επαφή με παιδιά με στόχο την αντιμετώπιση μιας σημαντικής πρόκλησης στις προσπάθειες για την ανάσχεση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών.
Τώρα εναπόκειται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εγκρίνουν την πρόταση. Μόλις εκδοθεί, η νέα Οδηγία θα τροποποιήσει την ισχύουσα Οδηγία και θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ένα στα πέντε παιδιά υποφέρει από κάποια μορφή σεξουαλικής βίας, τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου. Το διαδίκτυο έχει επιδεινώσει σημαντικά την εξάπλωση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, επιτρέποντας στους δράστες να συναντώνται διαδικτυακά και να ανταλλάζουν άμεσα βίντεο και φωτογραφίες σοβαρής σεξουαλικής βίας κατά παιδιών, συχνά πολύ μικρών παιδιών.
Με την παρούσα πρόταση, η Επιτροπή συνεχίζει την εφαρμογή της στρατηγικής της ΕΕ για την περίοδο 2020-2025 για αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Η καταπολέμηση της βίας κατά των παιδιών και η διασφάλιση της προστασίας των παιδιών είναι ένας από τους στόχους της στρατηγικής της ΕΕ του 2021 για τα δικαιώματα του παιδιού. Η αναδιατύπωση της Οδηγίας 2011/93/ΕΕ επιδιώκει να διασφαλίσει ότι όλα τα κράτη-μέλη τηρούν τις αρχές της φιλικής προς τα παιδιά προσέγγισης της δικαιοσύνης.
Η Επιτροπή θα υποβάλει (το Μάρτιο του 2024) Σύσταση σχετικά με ολοκληρωμένα συστήματα προστασίας των παιδιών, ενισχύοντας τα μέτρα για την προστασία των παιδιών από όλες τις μορφές βίας, συμπεριλαμβανομένης της κακοποίησης στο διαδίκτυο._
____________________
Ο δικηγόρος Άγγελος Τσιγκρής διδάσκει Εγκληματολογία στην Ελλάδα και την Κύπρο. Έχει διατελέσει βουλευτής Αχαΐας, γενικός γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής, εκπρόσωπος της Ελλάδας στη Μόνιμη Επιτροπή Επιχειρησιακής Συνεργασίας για την Εσωτερική Ασφάλεια στην Ευρώπη (COSI) του Συμβουλίου της ΕΕ, στη Μόνιμη Αντιπροσωπία του ΟΗΕ για την Πρόληψη του Εγκλήματος και την Ποινική Δικαιοσύνη και στο Δίκτυο Πρόληψης της Εγκληματικότητας της ΕΕ.
