H «Ιδανική» μορφή εκπαίδευσης και απασχόλησης για τα παιδιά με αναπηρία στη Δυτική Αχαΐα

0

Με αφορμή την πρόσφατη συνάντησή μου με το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Κάτω Αχαΐας, αναφορικά με τα υφιστάμενα εκπαιδευτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μαθητές με αναπηρία στη Δυτική Αχαΐα, αναδύθηκαν μέσα μου σκέψεις και κυρίως προβληματισμοί για το ποια κρίνεται ως η καταλληλότερη εκπαιδευτική πρακτική προς όφελος αυτών των παιδιών και των οικογενειών τους. Αναρωτήθηκα ποια θα πρέπει να είναι η βέλτιστη εκπαιδευτική αντιμετώπιση των ατόμων με αναπηρία στην βάση της αναγνώρισης του δικαιώματος των μαθητών αυτών να εκπαιδεύονται σε ένα “όσο το δυνατό λιγότερο περιοριστικό περιβάλλον”. Αναρωτήθηκα αν επιζητάμε μια λύση παροδική για να καλύψουμε τα υφιστάμενα εκπαιδευτικά κενά ή να θεμελιώσουμε ένα σχολείο για όλους, μέσα στο οποίο όλα τα παιδιά θα μεγαλώνουν μαζί και θα εξασφαλίζονται οι ίδιες ευκαιρίες για  την από κοινού μάθηση και ενεργό συμμετοχή σε κάθε διάσταση της σχολικής ζωής.

Τα ερωτήματα πολλά, οι γνώμες αντιφατικές. Η ουσία όμως είναι μία, η παροχή μιας εκπαίδευσης όπου θα επιδιώκεται η όσο το δυνατόν καλύτερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων κάθε παιδιού, ανεξαρτήτως της σωματικής, διανοητικής ή ψυχικής του κατάστασης. Αναφέρομαι στην αναγκαιότητα θεμελίωσης μίας σχολικής κοινότητας συνύπαρξης και συν-δημιουργίας ή αλλιώς ένα «Σχολείο για όλους»  όπου ο κάθε μαθητής ανεξαρτήτως του οποιουδήποτε σωματικού, διανοητικού, ψυχικού, κοινωνικού, πολιτισμικού, θρησκευτικού ή φυλετικού γνωρίσματός του, θα καταθέτει τη δική του προσωπική συμβολή.

[the_ad id=”46371″]

Λαμβάνοντας υπόψη ότι το σχολείο αποτελεί ένα μικρόκοσμό της κοινωνίας μας και ότι η εκπαιδευτική πραγματικότητα αποδέχεται την κοινωνική πραγματικότητα, κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι η διαφορετικότητα των ατόμων, θέτω το ενδεχόμενο θεμελίωσης ενός συμπεριληπτικού σχολείου. Να απομακρυνθούμε δηλαδή από τις έννοιες της διαχωριστικής ειδικής αγωγής που μειώνει την ανοχή της γενικής εκπαίδευσης στην διαφορετικότητα των μαθητών και να εξετάσουμε τη δυνατότητα της πλήρης συνεκπαίδευσης όλων των παιδιών στο γενικό σχολείο έτσι ώστε να έχουν τη μέγιστη δυνατή ανάπτυξη των γνωστικών και κοινωνικών τους δεξιοτήτων. Αυτό συνεπάγεται την πρόσβαση όλων στη μάθηση μέσω της διαφοροποίησης, τον σχεδιασμό εξατομικευμένων προγραμμάτων σπουδών, τον επαναπροσδιορισμό των ρόλων που το γενικό σχολείο και οι δάσκαλοι γενικής εκπαίδευσης θα πρέπει να αναλάβουν, προκειμένου το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ανάγκες μαθητών με μεγαλύτερο εύρος αναγκών. Η υλοποίηση του οράματος της συνεκπαίδευσης απαιτεί τη συνεργασία και τη δέσμευση των μαθητών, των γονέων, των εκπαιδευτικών, των αρμόδιων φορέων και της ευρύτερης κοινότητας.

Για μένα ποιοτική παιδεία δεν είναι ο εγκυκλοπαιδισμός και η στείρα απομνημόνευση των πληροφοριών αλλά η κοινωνικοποίηση, η ανάπτυξη ατομικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, η αμοιβαία αλληλεπίδραση, η διαμόρφωση προσωπικοτήτων που θα αποδέχονται την ανθρώπινη ποικιλομορφία, το σεβασμό στη διαφορετικότητα, την κοινωνική αλληλεγγύη για την ανατροπή των κοινωνικών στερεοτύπων.

Όσον αφορά τον τομέα της δημιουργικής απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία στην περιοχή της Δυτικής Αχαΐας, αναγκαία κρίνεται και η δημιουργία μίας δομής ΚΔΑΠ/ΜΕΑ με σκοπό την παροχή εξειδικευμένων και εξατομικευμένων υπηρεσιών απασχόλησης, ψυχαγωγίας, ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων, εργασιακής αποκατάστασης και κοινωνικής προσαρμογής πλαισιωμένης με ειδικούς θεραπευτές και εθελοντές επιστήμονες. Η ανέργεση μίας τέτοιας δομής θα λειτουργούσε συμπληρωματικά του συμπεριληπτικού σχολείου και υποστηρικτικά για την ολοκληρωμένη κάλυψη των αναγκών των μαθητών με αναπηρία στη Δυτική Αχαΐα.

Η έννοια της συμπερίληψης για μένα, όντας ενεργό μέλος του αναπηρικού κινήματος και εκπρόσωπος της τοπικής αυτοδιοίκησης αποτελεί τρόπο σκέψης, κουλτούρας και βασικό συστατικό για την οικοδόμηση μιας κοινωνίας για όλους. Οι παραπάνω προτάσεις μου επομένως, εδράζονται στη προσωπική μου θεώρηση για την εκπαιδευτική πρακτική που θα πρέπει να εφαρμόζεται για τα άτομα με αναπηρία με σκοπό την προσωπική τους ανάπτυξη, την αυτονομία και τον αυτοπροσδιορισμό τους.

[the_ad id=”46371″]

Μιλώντας όμως σε ρεαλιστικά επίπεδα, το όραμα της συνεκπαίδευσης ειδικότερα για τα άτομα με βαριές αναπηρίες, προϋποθέτει ριζικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα με διαρκή αμφισβήτηση των παγιωμένων εκπαιδευτικών πρακτικών. Απαιτούνται ολιστικές μεταρρυθμίσεις σε επίπεδο κεντρικής πολιτείας, θεσμών, δομών, γνώσεων, αξιών και τάσεων, οι οποίες λαμβάνοντας υπόψη την ελληνική πραγματικότητα δεν μπορούν να θεμελιωθούν άμεσα. Παρόλα αυτά, πιστεύω πως η εκπαίδευση μπορεί να καταστεί παράγοντας αλλαγής της κοινωνίας. Θέτοντας τις βάσεις για τη δημιουργία μιας σχολικής κοινότητας συνύπαρξης και συν-δημιουργίας, θεμελιώνουμε παράλληλα και το όραμα μιας κοινωνίας χωρίς διακρίσεις.

Ολοκληρώνοντας, στην παρούσα φάση, κρίνεται επιτακτική ανάγκη η κάλυψη των εκπαιδευτικών κενών που βιώνουν σε καθημερινή βάση οι μαθητές με αναπηρία στη Δυτική Αχαΐα και η εξασφάλιση μιας αξιοπρεπούς σχολικής ζωής και εκπαιδευτικής πορείας για αυτούς τους μαθητές (να μην εξακολουθήσουν δηλαδή να φοιτούν σε λιμνάζοντα κοντέινερ) μέσα από την ίδρυση και ανέγερση δομής δευτεροβάθμιας ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης στο Δήμο της Δυτικής Αχαΐας.

Αντώνης Χαροκόπος
Εντεταλμένος Περιφερειακός Σύμβουλος
Βοηθός Περιφερειάρχη για θέματα Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
Γ’ Αντιπρόεδρος Ε.Σ.Α.μεΑ.